Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyete Bakışı: Seçilmiş İstanbul’daki Üniversiteler ve MENA Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama


Korucu Gümüşoğlu N.

TÜBİTAK Projesi, 2025 - 2026

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Nisan 2025
  • Bitiş Tarihi: Nisan 2026

Proje Özeti

Toplumsal cinsiyet eşitliği, akademide giderek daha fazla önem kazanan bir mesele olup, üniversitelerin bu konudaki politikaları ve uygulamaları, toplum üzerindeki etkileri açısından kritik bir rol oynamaktadır. Şüphesiz bu öneminin başlıca sebebi, 17 ana maddeden oluşan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden  Madde 5’in Toplumsal Cinsiyet Eşitliği olmasıdır.

 Türkiye'de bu alanda yapılmış sınırlı sayıda çalışma bulunması ve konunun özellikle gençler arasındaki önemi nedeniyle mevcut literatür halen katkıya çok açıktır. Bu çalışma, üniversite gençlerinin toplumsal cinsiyet konularına bakış açısını analiz ederek, literatüre katkı sunmayı hedeflemektedir. Üniversite öğrencilerini, vakıf üniversitesi, devlet üniversitesi olarak karşılaştırmalı analiz ederken, MENA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika) ülkelerinden gelen ve farklı yerlerde yaşayan üniversite öğrencilerine online olarak ulaşılarak genişletilecek örneklem ile kökeni MENA ülkeleri olan üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet konusundaki farkındalığının ölçülmesi amaçlanmaktadır.

Araştırma, toplumsal cinsiyet konusuna bakış açısının ve farkındalığın üniversite öğrencileri üzerindeki yansımalarını değerlendirmek amacıyla mülakat ve anket yöntemlerini kullanacaktır. Öğrencilere ulaşmak için öğrenci toplulukları aracılığıyla da örnekleme yapılacak ve bu öğrencilere yönelik mülakatlar ile veriler toplanacaktır. Anket uygulama, gönüllülük esasıyla ulaşılabilirliği öncelendirmektedir. Bu yöntemlerle elde edilen veriler analiz edilerek, toplumsal cinsiyet kavramına öğrenciler tarafından bakış detaylı bir biçimde değerlendirilecektir.

Araştırmanın beklenen bulguları, her iki üniversitenin toplumsal cinsiyet eşitliği stratejilerinin geliştirilmesine katkıda bulunarak, bu kurumların toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki rolünü ve etkisini daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Aynı zamanda, üniversitelerin bu alandaki uygulamalarında ileriye yönelik gerekli öneriler de verilecektir.

Toplumsal cinsiyet algısının farklı kültürel arka planlara sahip gençler üzerindeki etkisini ortaya koyarak, toplumsal cinsiyet eşitliği alanında yapılacak çalışmalara ilham verebilir. Ayrıca, eğitim kurumlarına toplumsal cinsiyet algısını güçlendiren ya da dönüştüren faktörleri anlama konusunda önemli veriler sağlayacaktır. Üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve politika yapıcılar bu veriler ışığında eğitim ve farkındalık çalışmalarına katkıda bulunabilecek bilgilere erişebilirler. Türkiye’deki ve MENA ülkelerinden gelmiş/orada büyümüş gençlerin bakış açılarının detaylı bir şekilde karşılaştırmalı analiz edilmesi planlanmaktadır.

Sonuç olarak, bu çalışma, iki üniversitenin toplumsal cinsiyet politikalarının karşılaştırılması yoluyla akademik alanda toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda yeni bir perspektif sunmayı amaçlamaktadır. Elde edilen bulgular, üniversitelerin toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda daha etkili ve kapsayıcı stratejiler geliştirmelerine yönelik somut önerilerde bulunmayı hedeflemektedir. Bu sayede, toplumsal cinsiyet eşitliğinin üniversite gençleri arasında ve akademik ortamda güçlenmesine katkıda bulunulması beklenmektedir. Elde edilen veriler, eğitimde cinsiyet eşitliği çalışmalarına katkıda bulunarak, toplumsal cinsiyet algısının kültürel etkilerle nasıl biçimlendiğine dair literatürde önemli bir boşluğu dolduracaktır.