Akademik Veri Yönetim Sistemi
BUSINESS ETHICS AND LEADERSHIP (BEL), cilt.8, sa.4, ss.82-94, 2024 (Hakemli Dergi)
Organizasyonel muhalefet, çalışanların organizasyon politikaları ve uygulamalarıyla ilgili anlaşmazlıklarını veya karşıt görüşlerini ifade etmeleri anlamına gelir. Bu tür bir muhalefet genellikle çalışanların şirket politikaları, prosedürleri ve uygulamaları hakkındaki çelişkili görüşlerinden kaynaklanır. Çalışanların şirket politikaları, uygulamaları ve prosedürlerine ilişkin paylaşılan algılarını yansıtan organizasyonun etik iklimi, muhalefetin nasıl ve ne zaman ifade edildiğini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu çalışma, İstanbul, Türkiye'deki çeşitli sektörlerde çalışan 356 beyaz yakalı çalışandan toplanan verileri analiz ederek etik iklimin organizasyonel muhalefet üzerindeki etkisini araştırmaktadır. Veriler kolayda örnekleme yöntemiyle toplanmış ve SPSS istatistik yazılım programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen verilere güvenilirlik, faktör, korelasyon ve regresyon analizi uygulanmış ve hipotez test edilmiştir. Bulgular, etik iklimin belirli boyutlarının muhalefet davranışlarını farklı şekillerde etkilediğini ortaya koymaktadır. Resmi standartlara uyumu vurgulayan 'yasal düzenlemeler ve mesleki kodlar' boyutu, çalışanların endişelerini doğrudan ve açık bir şekilde ifade ettiği yapıcı ifade edilmiş muhalefet ile pozitif ilişkilidir. Buna karşılık, 'kişisel ahlak' boyutu, organizasyonel uygulamaları eleştirel bir şekilde sorgulamayı caydırabileceğini öne sürerek sorgulayıcı ifade edilmiş muhalefete negatif katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, “arkadaşlık” ile tanımlanan bir etik iklim, çalışanların şikayetlerini dış taraflara veya dolaylı kanallara iletme olasılığını azalttığı için yer değiştirmiş muhalefete negatif katkı sağlamaktadır. Bu bulgular, yapıcı muhalefeti teşvik ederken potansiyel olarak zararlı hoşnutsuzluk biçimlerini en aza indirerek, açıklık ve güven kültürünü destekleyen bir etik iklim oluşturmayı amaçlayan yöneticilere değerli çıkarımlar sunmaktadır.