KLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve SAĞLIK Çevre Adaleti ve Gıda Güvencesi


Nas S.

Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2023

  • Publication Type: Book / Research Book
  • Publication Date: 2023
  • Publisher: Nobel Yayın Dağıtım
  • City: Ankara
  • Istanbul Kültür University Affiliated: Yes

Abstract

Genetik ve epigenetik, matagenomik ve çevresel faktörlerin etkileşiminden etkilenen karmaşık,

kalıtsal bir hastalık olan obezite tüm dünyada gittikçe artan, önlenebilir evrensel bir

sağlık sorunudur (Vidhu & Thaker, 2017). Tip 2 diyabet başta olmak üzere, hipertansiyon, kardiyovasküler

hastalıklar gibi birçok hastalığın sebebini oluşturmaktadır (Simmonds vd., 2015).

Dünya’da 18 yaşından büyük 1.9 milyar fazla kilolu (overweight) ve 600 milyondan fazla

obez birey bulunmaktadır. Son 40 yılda obezite prevalansında iki katından fazla artış gözlenmektedir.

Günümüzde dünyadaki yetişkinlerin yaklaşık %13’ü obez, %39’u ise fazla kiloludur

(World Health Organization, 2015). Multifaktöriyel ve kompleks bir hastalık olan obezite her

yaş grubunda gittikçe artmaktadır. Genetik faktörler obezitenin gelişiminde oldukça önemli bir

yer almasına rağmen bu süreç, çevresel faktörlerin de etkisine maruz kalmakta ve kişisel farklılıklara

göre farklı yanıtlar vermektedir. Genetik faktörlerin belirlenmesi ve anlaşılması obeziteye

bağlı hastalıkların gelişiminin geciktirilmesi ve tedavi yöntemleri için çok önemli faydalar

sağlamaktadır (İnanç, 2015). Çocukluk ve adolesan obezitesi, 21. yüzyılın en önemli halk

sağlığı sorunlarından biri olarak görülmekte ve insidansı gittikçe artmaktadır (Simmonds vd.,

2015). İleri yaştaki obezitenin olası belirleyicileri risk faktörleri, yaşamın ilk 1000 günü içinde

(yani, gebelikten 2 yaşına kadar) etki etmektedir. İnsanın tüm hayatını etkileyen beslenme

ortamı bebeğin gelişimi boyunca, üç farklı aşama tanımlanmıştır: 1- Doğum öncesi dönem,

2- Anne sütü ile mama ile besleme, 3- Tamamlayıcı beslenmeye geçiş dönemidir. Her aşamada

genetik ve evresel faktörlerin etkisi ile bazı beslenme zorlukları yaşanabilmektedir. Bunların

anlaşılması ve çözüm üretilmesi gelecek nesillerin sağlığı için oldukça önem arz etmektedir

(Mameli, Mazzantini & Zuccotti, 2016).