Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, cilt.16, sa.1, ss.122-128, 2024 (Hakemli Dergi)
Amaç: Retrospektif tanımlayıcı tipte planlanan bu çalışmanın amacı, Türkiye'de kronik hastalığı olan erişkin bireylere uygulanan motivasyonel görüşmelerin, hemşirelik alanında yapılan lisansüstü tez çalışmalarının sayısal ve metodolojik özellikleri açısından incelenmesidir. Gereç ve Yöntemler: Çalışma kapsamında Türkiye Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında erişime açık olan ve tam metnine ulaşılabilen hemşirelik alanındaki yüksek lisans ve doktora tezleri Şubat-Nisan 2023 tarihleri arasında tarandı. Dâhil edilme kriterlerine uygun olan 22 lisansüstü tez, araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu ile incelendi. Elde edilen veriler SPSS v21 programında tanımlayıcı analizlerle (sayı, yüzde, minimum, maksimum, ortalama, standart sapma) değerlendirildi. Bulgular: İncelenen tezlerin en fazla 2016 yılında yayımlandığı, çoğunluğunun doktora düzeyinde (%72,2), deneysel tasarım tipinde (%81,8) ve diyabetli bireylerde (%36,4) yürütüldüğü ve motivasyonel görüşme uygulamalarının etkili olduğu (%100) bulundu. Sonuç kriteri olarak en fazla öz-etkililik düzeyi (%13,4) değerlendirilirken, lisansüstü tezlerin çoğunluğu hemşirelik ana bilim dalında (%31,8) yapıldığı görüldü. Tezlerin örneklem büyüklüğü 64,41±3,69 ve izlem süresi 3,87±2,08 aydı. Sonuç: Çalışma kapsamında değerlendirilen tezlerinin tamamında motivasyonel görüşme uygulamalarının öz-etkililiği artırma, metabolik kontrol ve sağlıklı davranış geliştirme başta olmak üzere incelenen sonuç kriterlerini iyileştirmede etkili olduğu görülmektedir. Ancak tezlerin çoğunda örneklem küçüklüğü ve kısa izlem süreleri sınırlılık olarak bildirilmekteydi. Bu kapsamda, kronik hastalığı olan bireylere uygulanan motivasyonel görüşmelerin; hastalık yönetimi, davranış değişimi ve bakım sonuçlarının iyileştirilmesindeki etkinliğini değerlendirmede, büyük örneklem gruplarında ve uzun dönemli izlemleri kapsayan ileri çalışmalar önerilmektedir.