Psikoloji ve Psikiyatride Güncel Araştırma ve İncelemeler , vol.2, no.2, pp.217-243, 2022 (Peer-Reviewed Journal)
Latince kökenli olan subliminal kavramı “eşik altında” anlamına gelmektedir.
Bilinç, insanın farkındalık alanı olarak kabul edilmekte ve subliminal kelimesi
bilinçliliğin ötesinde, bilincin sınırları dışındaki durumları ifade etmek için
kullanılmaktadır. Subliminal mesaj, bilinçli olarak algılanamayacak ve
işlenemeyecek düzeydeki eşikaltı uyarıcılar yoluyla iletilen mesajlar olarak
tanımlanmaktadır. Subliminal uyarıcıların insan davranış, duygu ve tutumlarına
etkisi bilimin farklı dallarında uzun yıllar tartışılmaktadır. Ancak günümüzde
gelişen teknoloji, nörogörüntüleme araçları, yurt içi ve yurt dışında yapılan
deneysel çalışmalar ile doğrudan etkilemese bile hazırlayıcı bir etki oluşturduğu
kanıtlanmıştır. Bununla birlikte beyin tarafından ne kadar işlendiği ve bireylere
etkisinin ne yönde ve ne kadar kalıcılıkta olduğu, bir kişinin siyasi tercih ya da
tüketim tercihlerini ne derede belirleyebileceği soruları artık cevabı aranan diğer
sorular haline gelmiştir. “Subliminal Uyarıcıların Nöropsikolojisi” başlıklı
çalışmada subliminal uyarıcıların insanın davranış, duygudurum ve karar
mekanizması üzerindeki etkileri, nöral süreçleri örnek araştırmalar eşliğinde ele
almak amaçlanmıştır. Gerçekleştirilen çalışmalardan hareketle subliminal
mesajların özellikle beynin duygu, algı, karar verme bölgeleri ile ilgili nöral
mekanizmaları aktive ettiği, bu yollarla da doğrudan etkilemese bile sonraki
duygusal ve davranışsal eğilimlere yön vermede etkili olduğu vurgulanmıştır.
Bilinç düzeyinde farkında olunmayan subliminal uyaranların, duygusal tepkiler ve
duygu-durum üzerinde potansiyel bir repertuvar oluşturarak dolaylı yoldan
hazırlayıcı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Hatta bu etkinin karar verme, seçim
yapma davranışlarını da yönlendirebileceği, böylece tüketim alışkanlıkları ve siyasi
tercihler de dâhil olmak üzere birçok alanda bireylerde belirlenmiş hedef
doğrultusunda eğilim oluşturabileceği çoğu çalışmada vurgulanmıştır