Percival E. Fansler adındaki ünlü girişimcinin Tampa ve St. Petersburg şehirleri arasını kısaltmak için üretici Thomas Benoist'ten almış olduğu hava araçları ile başlayan ticari havacılık sektörü bugün 103.yılını kutlamaktadır. O gün Fansler'in hava aracı ile seyahati için 400 $ (yaklaşık bugünkü 10.000 $) vermek gerekirken, bugün orta gelir gruplarına dahil olan insanlar dahi bu hava taşımacılığının konfor ve zaman kazandıran kalitesinden yararlanabilmektedirler. Öte yandan havayolu şirketleri-işletmeciler yahut operatörler- kârlılıklarını korumak için birbirleri ile kiralama (lease), çarter (charter) yahut değiş tokuş (interchange) gibi birtakım özel hukuk anlaşmaları yapmak suretiyle karşılıklı ticarî havacılık faaliyetinde bulunmaktadırlar. Tescil devletinin yükünü azaltmak, kendisinin kontrolünden uzaklaşan hava aracı üzerinde denetimi sağlamak maksadıyla tescil devletinde yer alan hava aracını işletecek operatörün esas idare merkezi, eğer öyle bir merkez yoksa, daimî ikametgâhının bulunduğu âkit operator devletinin tescil devleti ile yapacağı anlaşma ile Şikago Konvansiyonunun 12 (Havacılık Kuralları) 30 (Hava aracı Radyo Teçhizatı), 31 (Uçuşa Elverişlilik Belgesi) ve 32 (a) (Personel lisansları) maddelerinde yer alan fonksiyon ve yükümlülüklerin tamamı yahut bir kısmını üstlenmesini sağlayan transfer anlaşması bağıtlama imkânı veren 83 BIS Protokolü, bu Protokol'ün uluslararası hukukta ve Türk Hukukundaki kapsam ve etkileri bu makalenin konusunu oluşturmaktadır.
The commercial aviation sector celebrates its one hundred and third anniversary of the day the famous entrepreneur named Percival E. Fansler managed to shorten the duration of the trip between the two cities of Tampa and St. Petersburg. The first ticket was sold to a businessman for 400$ (approximately today's 10.000$). Today, not only businessmen but also persons with moderate income can benefit from the comfortability and the time saving qualifications of air transportation. On the other hand airlines in order to protect their costs have been seeking some commercial operations of lease, charter and interchange of aircraft by making private law agreements. Here, the Protocol in question aims at reducing the burdens of State of Registry when the aircraft has been leased, chartered to the foreign operator which has principal place of business or if he has no such place of business, his permanent residence in other contracting State, namely State of Operator. According to the Protocol 83 BIS State of Registry may, by agreement with the State of Operator, transfer to it all or part of its functions and duties as State of Registry in respect of that aircraft under articles 12 (Rules of the air), 30 (Aircraft Radio Equipment), 31 (Certificate of Airworthiness) and 32(a)(Licences of Personnel) by relieving of responsibility in respect of the functions and duties transferred. In this Article we focused on the history of the enactment of this Protocol, scope and the effects thereof in international and Turkish Law. In Turkish law we focused on esp. the dry lease agreements between the foreign and national operators. According to the By-Law on LEASING of the Directorate General of Civil Aviation, for the validity of the dry-lease agreements, the state of registry and the state of operator has to conclude a 83 BIS transfer agreement.
