TÜRKİYE’DE ALİ ŞİR NEVÂYÎ ÇALIŞMALARI


Creative Commons License

Türk V.

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, cilt.0, sa.52, ss.403-442, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 0 Sayı: 52
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.24155/tdk.2021.190
  • Dergi Adı: Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: MLA - Modern Language Association Database, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.403-442
  • İstanbul Kültür Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Henüz hayattayken eserleri Türk ülkelerine dağılan, sevilerek okunan, şiirlerine nazireler yazılan, eserlerinin okunup anlaşılması için sözlükler hazırlanan Nevâyî, on altıncı yüzyıldan bugüne aynı ilgiyi görmüşbir kişidir. Onun bu kadar ilgiye mazhar olmasının sebebi, pek çok alanlailgili olarak bıraktığı eserler ve yaşarken yapmış olduğu faaliyetler, bilimin ve sanatın değişik alanlarında yetiştirmiş olduğu kişiler, bu kişilerinortaya koyduğu eserlerdir. Nevâyî’nin Osmanlı şairleri üzerindeki etkisiçeşitli çalışmalara konu olmuş, bilim adamları konuyu çeşitli yönleriyleele alıp değerlendirmişlerdir.Bu çalışmada Türkiye’de Ali Şir Nevâyî ve eserleri üzerine yapılançalışmalar çeşitli başlıklar altında toplanmış ve bu çalışmaların künyeleriverilmiştir. Çalışmalar; yüksek lisans ve doktora tezleri, makaleler, lehçelerden aktarma makaleler, yabancı dillerden çeviri makaleler, bildiriler,kitaplar ve çeviri kitaplar başlıkları altında tasnif edilip alfabetik olaraksıralandı. Çalışmalara göz atıldığında tezlerin, bir ikisi dışında dil ve edebiyatalanıyla ilgili olduğu, daha çok metin üzerinde dil çalışması yapıldığı görülür. Makalelerde ve bildirilerde Ali Şir Nevâyî’nin eserlerinin oldukça değişik yönlerden değerlendirilmeye, ayrıca kişilik özellikleriyle ve dönemiyle ilgili tespitler yapılmaya çalışıldığı dikkat çeker. Metin yayınıolarak değerlendirebileceğimiz kitap yayınlarının bir kısmı, yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin yayımlanmış biçimidir. Bu yayınlarda AliŞir Nevâyî hakkında kısa bilgi veren genel bir girişin dışında bir bilgi yada metnin Türkiye Türkçesine aktarması, sözlüğü ya da dizini yer almaz.Divanlar ve mesnevilerle ilgili yayınların çoğu yalnızca metnin çeviri yazılı aktarmasıdır. Diğer bazı yayınlarda çeviri yazılı metin, metnin Türkiye Türkçesine aktarması, dizin ve sözlük ile tıpkıbasım yer alır. Genelokuyucuya hitap eden yalnızca aktarmadan oluşan metin yayını ise bir ikieserle sınırlı kalmıştır.
Nava’i, whose works were sent to Turkic countries while he wasstill alive; was read admiringly; nazires were written to his poems anddictionaries were written to be read and understood his works, is a personwho has been shown the same interest since the sixteenth century. Theinfluence of Nava’i on Ottoman poets has been the subject of variousstudies, and scientists have considered and evaluated the subject fromvarious aspects. In this study, studies on Ali Shir Nava’i and his works in Turkey arecollected under various titles and identification tags of these studies aregiven. Studies as master’s and doctoral theses, articles, articles translatedfrom dialects, articles translated from foreign languages, papers, booksand translated books are listed in an alphabetical order. When the studies are examined, it is seen that the theses are related tothe field of language and literature except for a few, and more languagework is done on the text. It is noteworthy that the works of Ali Shir Nava’iare evaluated from quite different aspects in the articles and notifications,and also it is tried to make determinations about his personality traits andhis period. The information in those publications are brief and introductoryand they do not contain any text translations to Turkish or have glossaryand index of Nava’i’s works. Most of the publications on diwans andmathnawis are only translations of the text in translation. Some of theother publications contain transcripted texts, their translations to Turkish,glossary, index and facsimile.