Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gelişimsel yetersizliği olan çocuklar için doğal gelişimsel davranışsal müdahaleler, ÖZEN ARZU, Önal Füsun, TIKIROĞLU ÇİĞDEM, Editör, Vize Akademik, Ankara, ss.441-472, 2024
Özet
Ortak Dikkat, Sembolik Oyun, Katılım ve Düzenleme (Joint Attention, Symbolic Play, Engagement, and Regulation [JASPER]), Dr. Connie Kasari tarafından geliştirilmiş bir müdahale yaklaşımıdır. JASPER, özellikle otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuklarda gözlenen temel güçlükleri geliştirmek amacıyla sosyal iletişim alanındaki becerileri artırmayı hedefleyen modüler bir Doğal Gelişimsel Davranışsal Müdahaledir (DGDM). Program, 1 yaşından 8 yaşa kadar olan çocuklar ve ifade edici dil becerileri kısıtlı olan daha büyük yaş grubundaki OSB olan çocuklar için tasarlanmıştır. JASPER çoğunlukla uygulamacı ve çocuktan oluşan birebir öğretim düzenlemesiyle yürütülmektedir. JASPER sosyal iletişim becerilerini dört alanda geliştirmeyi hedeflemektedir. Bunlar ortak dikkat, sembolik oyun, katılım ve düzenlemedir. Erken çocukluk döneminde kritik öneme sahip bu becerilerin programda da odağa alınması, ilgili becerilerin birbirileriyle bağlantılı olması ve bir alandaki gelişimin diğer alanları doğrudan etkilemesi ile açıklanmaktadır. JASPER programı, bünyesinde yer alan birtakım stratejiler aracılığıyla uygulanmaktadır. Programda toplam üç farklı uygulama düzeyinde çok çeşitli stratejiler yer almaktadır. Bunlar (a) temel stratejiler, (b) sorunları gidermeye yönelik stratejiler ve (c) duruma özgü stratejiler başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Programın uygulamasına temel stratejiler ile başlanır ve çoğunlukla bu stratejilerin kullanımına ağırlık verilir. Bununla birlikte uygulama sürecinde oluşabilen olası aksaklıkları gidermek için yol gösterici bazı stratejiler bulunmaktadır. Program öğretmenler, erken müdahale uzmanları, dil ve konuşma terapistleri ve psikologlar gibi uzmanlar tarafından uygulanabileceği gibi OSB olan çocuklara yönelik bir eğitim geçmişi bulunmayan ebeveynler ve yardımcı personel gibi diğer paydaşlar tarafından da başarıyla uygulanabilmektedir. JASPER, tek başına bir müdahale programı olarak uygulanabileceği gibi çocuğun var olan eğitim programına da dahil edilerek uygulanabilir.