ANLATININ SÖYLEMİ IŞIĞINDA BİR “YEDİ KOCALI HÜRMÜZ” KARŞILAŞTIRMASI


ŞAHAN K., Dizdar F.

Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, cilt.23, sa.23, ss.129-152, 2020 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 23 Sayı: 23
  • Basım Tarihi: 2020
  • Doi Numarası: 10.26517/ytea.427
  • Dergi Adı: Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.129-152
  • İstanbul Kültür Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Anlatı bilim çeşitli dallara uygulanabilmektedir. Tiyatro ve sinema eserlerinde bu alanda çalışmalar yapılmaktadır. Mihail Bahtin, Roland Barthes, Todorov anlatıbilim çalışmalarının önemli isimlerinden olmuştur. Gérard Genette ise Anlatının Söylemi çalışmasıyla tanınmıştır. Anlatının söylemini temelde “Düzen”, “Süre”, “Sıklık”, “Kip” ve “Ses” olmak üzere beş başlığa ayırmıştır. “Düzen”, “Süre” ve “Sıklık” anlatı ile zaman ilişkisini anlatan kavramlardır. “Kip”, anlatı temsilini, “Ses” ise anlatı durumunu anlatmaktadır. Yedi Kocalı Hürmüz, ilk önce senaryo biçiminde yazılıp filme çekilmiş, ardından tiyatro yapıtı olarak kaleme alınmıştır. 1963 yılında Yılmaz Atadeniz, 1971 yılında Atıf Yılmaz, 2009 yılında ise Ezel Akay tarafından beyaz perdeye aktarılmıştır. Çalışmamızda Gérard Genette’in Anlatının Söylemi çalışmasından yararlanarak Yedi Kocalı Hürmüz tiyatro yapıtı ile filmlerinin anlatı bilimsel açıdan karşılaştırması yapılmıştır.
Narratology provides opportunities for numerous studies due to its applicability to various branches. There are various studies in this area researching on theatrical productions and screenplays. Roland Barthes constructional analyzed narratives by transposing the universality of them, as the first doing so in the narratology studies. This continued by Gérard Genette establishing Poetique magazine with Todorov. Gérard Genette is acknowledged for his work Narrative Discourse. He basically divided the narrative discourse into five headings: “Order”, “Time”, “Frequency”, “Mood” and “Voice“. “Order”, “Time” and “Frequency” are the concepts that express the relationship between narrative and time. “Mood” expresses the representation of narrative, and “Voice” expresses the narrative status. Yedi Kocalı Hürmüz was first scripted, and turned into screenplay, then later written out as a theatrical production. It was adapted into screenplays by Yılmaz Atadeniz at 1963, by Atıf Yılmaz at 1971 and by Ezel Akay at 2009. In this study, Yedi Kocalı Hürmüz theatrical production and screenplays are narratological compared by means of Gérard Genette’s work Narrative Discourse.