Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Kültür Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYÇA UĞUR
Danışman: Kemal Özkan Yılmaz
Özet:
İşletmelerin dijital dönüşüm sürecinin gerektirdiği iş modeli yeniliğini hayata geçirirken ve yeni ürün ve hizmetler geliştirirken potansiyel kullanıcıların ihtiyaçlarını önceliklendirmesi önemlidir. Bu bağlamda dijital dönüşüm sürecinde hedef kitlenin ihtiyaçlarına cevap verecek yeni iş modellerinin tasarlandığı bir modelin işletmelere avantaj sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmanın amacı, işletmelere dijital dönüşüm sürecinde yeni iş modelleri oluştururken karşılaşacakları belirsiz durumlar ve sorunlar karşısında, stratejilerinde rehber olarak insan odaklı tasarım modelini kullanmanın önemini göstermektir. İnsan odaklı tasarım yaklaşımı ile iş modeli yeniliği arasındaki ilişkide dijital dönüşümün aracılık rolünü inceleyen araştırma, keşfedici sıralı karma yöntem araştırma deseniyle yapılandırılmıştır. Araştırmanın nitel aşamasında, insan odaklı tasarım ile dijital dönüşüm arasında bir ilişkinin olup olmadığını, dijital dönüşümün iş modeli yeniliği üzerinde anlamlı bir etkisinin olup olmadığını belirlemeye yönelik çerçeve ve nicel araştırmayı yapılandıracak insan odaklı tasarım, dijital dönüşüm, iş modeli yeniliği değişkenleri, dijital dönüşüm faaliyetlerinin en azından başlangıç aşamasında olan işletmelerdeki 30 üst düzey yöneticiyle gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen verilerle belirlenmiştir. Çalışmanın nicel aşamasında, dijital dönüşüm faaliyetlerinin en azından başlangıç aşamasındaki işletmelerin 419 çalışanından çevrimiçi anket yoluyla veriler toplanmış ve çalışmada önerilen model insan odaklı tasarım, dijital dönüşüm ve iş modeli yeniliği değişkenleriyle test edilmiştir. Nicel araştırma kapsamında Türkçeye uyarlanan üç boyutlu insan odaklı tasarım ölçeğinin, tek boyutlu dijital dönüşüm ölçeğinin ve üç boyutlu iş modeli yeniliği ölçeğinin kabul edilebilir güvenilirlik ve geçerliliğe sahip olduğu bulunmuştur. İnsan odaklı tasarımın iş modeli yeniliğini ve dijital dönüşümü, dijital dönüşümün de iş modeli yeniliğini anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir. Dijital dönüşüm, insan odaklı tasarım yaklaşımı ile iş modeli yeniliği arasında aracılık etkisi göstermiştir.