Yer olmak -yer yapmak: İstanbul havalimanı örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Kültür Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KÜBRA DOĞU

Danışman: Asiye Akgün Gültekin

Özet:

Bu çalışma, küreselleşme, ağ toplumu, dijitalleşme ve tüketim kültürü kavramları üzerinden İstanbul Havalimanı’nın mekânsal kimliğini incelemeyi amaçlamaktadır. Küreselleşme süreciyle birlikte kentler ve mekânların dönüşümü, ekonomik, kültürel ve teknolojik boyutlarıyla ele alınarak, küresel kentlerin ve havalimanlarının bu süreç içindeki rolü değerlendirilmiştir. Ağ toplumunun yükselişiyle birlikte, dijitalleşmenin kent mekânlarına etkileri tartışılmış ve bu bağlamda dijital göçebe kavramı incelenmiştir. Dijitalleşme ve dijital göçebelik olgusu, mekânın geleneksel anlam ve işlevselliğini değiştirmiş, havalimanları gibi geçiş alanlarının yeniden tanımlanmasına yol açmıştır. Tezin odak noktası ise Marc Augé’nin “yer” ve “yok-yer” kavramlarına dayanarak İstanbul Havalimanı’nın bu iki kavram bağlamında nasıl bir anlam taşıdığını sorgulamaktır. Havalimanları, genellikle küresel ağların merkezi ve anonim geçiş noktaları olarak tanımlanırken, İstanbul Havalimanı’nın mimari yapısı, sosyal medyadaki temsilleri ve kullanıcı deneyimleri üzerinden, bu mekânın “yok-yer” olarak kalıp kalmadığı ya da toplumsal ve kültürel aidiyet üreten bir "yer" olup olmadığı analiz edilmiştir. Ayrıca çalışma, İstanbul Havalimanı’nın mimarisi, kamusal alanları, alışveriş ve sosyal olanakları gibi mekânsal özelliklerini değerlendirmekte ve bu unsurların kültürel kimlik, sosyokültürel etkileşim ve mekânsal aidiyet oluşturma potansiyelini ele almaktadır. Bununla birlikte, havalimanındaki sergiler, etkinlikler ve sosyal etkileşim alanları, bu mekânın kentsel iç mekân olarak algılanma kapasitesini sorgulamakta ve kullanıcıların bu mekânda deneyimledikleri yabancılaşma ya da aidiyet hisleri incelenmektedir. Sonuç olarak, çalışma, İstanbul Havalimanı'nın sadece bir "yok-yer" mi yoksa toplumsal ve kültürel anlam kazanan bir "yer" mi olduğunu hem mimari hem de toplumsal bağlamda tartışarak, küresel havalimanlarının toplumsal ve mekânsal dönüşümüne dair bir perspektif sunmaktadır.