MALATYA'DA AFET SONRASI GEÇİCİ KONUTLARINDA AFETZEDELERİN YAPTIĞI MEKANSAL DEĞİŞİKLİKLERİN İNCELENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Kültür Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ATİKE MERVE SARIN TOPALOĞLU

Danışman: Evren Burak Enginöz

Özet:

Dünyada ve ülkemizde öngörülemeyen bir zamanda tahmin edilemeyen şiddette oluşan doğa olayları, bireylerin kurdukları tüm düzenlerini bozmaktadır. Bireyler yaşadıkları alanları,  çevreleriyle olan ilişkilerini, canlarını, mallarını, bu afetlerle kaybetmektedir. Bu büyük kayıpları karşısında bireyler ne yapacaklarını bilememektedir. Bu belirsiz durum bireylerde travma oluşturmaktadır. Afetzedelerin bu durumdan bir an önce çıkmaları için eski düzenlerinin sağlanması çok önemlidir. Bu düzenlerinin sağlanması adına asıl yerleşim alanlarına geçene kadar bulundukları geçici yerleşim alanlarının kullanıcılara yönelik tasarlanması gerekmektedir.

Bu düşünce ışığında 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen, 7.7 ve 7.8 şiddetindeki, 11 ili etkileyen deprem sonrası etkilenen illerden biri olan Malatya’daki Battalgazi ilçesine bağlı kentli afetzedelerin yaşadığı Teknokent konteyner kenti ve Yeşilyurt ilçesine bağlı kırsal alandan gelen afetzedelerin yaşadığı Elemendik Konteyner kenti geçici konut yerleşimlerinin seçildiği bir alan çalışması yapılmıştır.

 Bu alanların seçilme sebebi; kırsal alandan gelen afetzedelerin ve kent merkezinden gelen afetzedelerin farklı kültürlerini, yaşadıkları alanlara farklı şekilde yansıtmalarıdır.

 

Alan çalışması kapsamında geçici yerleşimlerde barınan afetzede toplulukların sergilediği mahremiyet gereksinimlerinin, psiko-sosyal alan ile savunulan alan davranışlarının, çevresel strese bağlı tepkisel davranışların ve gündelik yaşamın gerektirdiği davranış kalıplarının kültürel farklılıklara göre görünümlerinin geçici konut yerleşimine etkileri incelenmiştir.

Bu etkiler göz önüne alınarak ileride karşılaşılabilecek bir afet durumunda; tasarlanacak geçici konutların, kullanıcı ihtiyaçlarına cevap verebilecek değişime eklemelere izin veren tasarımlar yapılması afetzedelerin içinde bulunduğu travmatik durumu daha kolay atlatmalarını sağlayacaktır. Aynı zamanda yapılan mekânsal düzenlemeler kullanıcıların beklentilerini karşılayacağı için yapılara zarar gelmediğinden sonradan kullanılabilecektir.