Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Kültür Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ATİKE MERVE SARIN TOPALOĞLU
Danışman: Evren Burak Enginöz
Özet:
Dünyada ve ülkemizde öngörülemeyen bir zamanda
tahmin edilemeyen şiddette oluşan doğa olayları, bireylerin kurdukları tüm
düzenlerini bozmaktadır. Bireyler yaşadıkları alanları, çevreleriyle olan ilişkilerini, canlarını,
mallarını, bu afetlerle kaybetmektedir. Bu büyük kayıpları karşısında bireyler
ne yapacaklarını bilememektedir. Bu belirsiz durum bireylerde travma
oluşturmaktadır. Afetzedelerin bu durumdan bir an önce çıkmaları için eski
düzenlerinin sağlanması çok önemlidir. Bu düzenlerinin sağlanması adına asıl
yerleşim alanlarına geçene kadar bulundukları geçici yerleşim alanlarının
kullanıcılara yönelik tasarlanması gerekmektedir.
Bu düşünce ışığında 6 Şubat 2023 tarihinde meydana
gelen, 7.7 ve 7.8 şiddetindeki, 11 ili etkileyen deprem sonrası etkilenen
illerden biri olan Malatya’daki Battalgazi ilçesine bağlı kentli afetzedelerin
yaşadığı Teknokent konteyner kenti ve Yeşilyurt ilçesine bağlı kırsal alandan
gelen afetzedelerin yaşadığı Elemendik Konteyner kenti geçici konut yerleşimlerinin
seçildiği bir alan çalışması yapılmıştır.
Bu alanların
seçilme sebebi; kırsal alandan gelen afetzedelerin ve kent merkezinden gelen
afetzedelerin farklı kültürlerini, yaşadıkları alanlara farklı şekilde
yansıtmalarıdır.
Alan çalışması kapsamında geçici
yerleşimlerde barınan afetzede toplulukların sergilediği mahremiyet
gereksinimlerinin, psiko-sosyal alan ile savunulan alan davranışlarının,
çevresel strese bağlı tepkisel davranışların ve gündelik yaşamın gerektirdiği
davranış kalıplarının kültürel farklılıklara göre görünümlerinin geçici konut
yerleşimine etkileri incelenmiştir.
Bu etkiler göz önüne alınarak ileride karşılaşılabilecek
bir afet durumunda; tasarlanacak geçici konutların, kullanıcı ihtiyaçlarına
cevap verebilecek değişime eklemelere izin veren tasarımlar yapılması
afetzedelerin içinde bulunduğu travmatik durumu daha kolay atlatmalarını
sağlayacaktır. Aynı zamanda yapılan mekânsal düzenlemeler kullanıcıların
beklentilerini karşılayacağı için yapılara zarar gelmediğinden sonradan kullanılabilecektir.